Het ontwikkelen van lichaamsbewustzijn voor meer innerlijke rust

Lichaam en geest zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ze vormen een eenheid en drukken zich in elkaar uit. Wat er in je lijf gebeurt heeft invloed op je geest; als je moe bent of honger hebt kijk je heel anders tegen een moeilijke situatie aan dan na een goede nachtrust of frisse boswandeling.
En omgekeerd hebben je gedachtes invloed op hoe je je voelt en geven direct een fysieke reactie. Dat hoeft niet heel heftig te zijn, maar kan al een lichte kramp in je keel of optrekken van je schouders zijn als je denkt aan die lastige situatie op je werk of privé.

In je lichaam drukken je emoties zich uit, als golven van energie die komen en gaan. Je lichaam geeft aan hoe de wereld jou raakt, welke weg bij jou past, welke mensen je aantrekt of waar je weerstand bij voelt. Het is de sublieme samenwerking van lichaam en geest waardoor je je door het leven heen kunt bewegen, je eigen weg kunt vinden, en op jouw unieke manier kunt communiceren, liefhebben en creëren.

Je lichaam laat zien wie je bent en wat je nodig hebt. Toch zijn we vaak niet echt bewust van de reacties van ons lichaam, of nemen we de signalen niet serieus. We rationaliseren, onderdrukken of negeren ze net zolang tot ons lijf om aandacht schreeuwt. Soms laten we het zelfs zo ver komen dat we van vermoeidheid of pijn niet meer verder kunnen.

Hoe komt het toch dat we doorgaans zo slecht naar ons lichaam luisteren?
Wat is de relatie tot stress en het negeren van onze lichaamssignalen?
En wat brengt het ons als we weer gaan luisteren naar wat ons lijf ons vertelt?

Wat is lichaamsbewustzijn?
Vanaf onze geboorte ontdekken we ons lichaam, onze handen en voeten, onze stem, onze smaak… En al gauw vergeten we ook weer het lichaam, dat als een vanzelfsprekende basis doet wat we ervan verlangen.
Het feit dat we een lichaam hebben maakt dat we bewust in de wereld kunnen zijn en de wereld om ons heen kunnen waarnemen. Maar kunnen we ook bewust zijn van wat er in onszelf gebeurt: van gedachten, gevoelens, dromen, verlangens, herinneringen, lichamelijke sensaties en zintuiglijke sensaties.

Wanneer je de lichamelijke sensaties kunt ervaren in dit hele scala van waarnemen, dan is er sprake van lichaamsbewustzijn.
Het puur voelen van je lijf en van wat er in je lichaam gebeurt. Dat kan dus zowel het voelen van je spieren zijn als van de beweging (energie) van je emoties of diepere gevoelens.
Luisteren naar je lijf is werkelijk aandacht geven aan wat er in jezelf gebeurt. 

Waarom is het zo moeilijk om naar je lijf te luisteren?
In je lichaam ervaar je alles. Wat je nodig hebt om te overleven en hoe de wereld jou vanbinnen raakt. Ons lichaam geeft de hele dag door signalen af, van honger tot opwinding, vermoeidheid of spanning… Toch zijn we doorgaans slecht in staat om echt naar ons lijf te luisteren. En negeren we een groot deel van wat we voelen. Begrijpelijk omdat niet alles wat we voelen passend is in de omgeving waarin we verkeren. Maar vaak gaan we zo ver in het onderdrukken en negeren van wat we voelen dat de balans tussen denken en voelen ver te zoeken is. Hoe komt het toch dat het zo moeilijk is om naar je gevoel te luisteren en de signalen van je lichaam serieus te nemen?

1. Aanpassen. Al in onze vroege jeugd wordt ons geleerd om ons aan te passen. Als klein kind zijn we afhankelijk voor onze overleving van de zorg liefde van onze ouders/verzorgers en leren we welke emoties wel en niet gepast zijn. We leren dat je boosheid uiten ongepast is, dat huilen zwak of zielig is en angst voor watjes. Zo stoppen we al vroeg een deel van onszelf weg en bouwen muurtjes om de dingen die niet gezien mogen worden. Later op school trainen we onze cognitieve vaardigheden en leren wat nodig is om ons aan te passen in een complexe en veeleisende wereld die regeert wordt door ratio, cijfers en materie. Door je aan te passen hoor je erbij, heb je toegang tot een wereld van materiële rijkdom en status. Of tot de (vermeende) liefde en erkenning van anderen. Ook al kost het je de verbinding met jezelf.

2. Denken is belangrijker dan voelen. Het lichaam wordt vaak als iets vanzelfsprekends of  niet belangrijk beschouwd, iets dat in dienst staat van ons denken.
We zijn vaak meer een wandelend hoofd dan (ook) een voelend lijf.
Met ons denken lijken we meer grip te hebben op wat er met ons gebeurt, we denken te kunnen sturen, controleren en plannen, waardoor ons leven veiliger en overzichtelijker lijkt.
Wanneer het lichaam andere signalen afgeeft dan onze ‘planning’ of ideeën over dingen, is het handiger deze signalen te negeren zodat we ons plan kunnen blijven volgen of in ons bekende patroon door kunnen gaan. En vooral ook, zodat het geen bedreiging vormt voor ons zelfbeeld.
In een zo complexe en veeleisende samenleving waarin we niet geleerd hebben op ons gevoel te kunnen vertrouwen en zo onze innerlijke kompas zijn kwijtgeraakt, wordt het denken en onze rationaliteit onze belangrijkste tool om veiligheid of vertrouwen uit te kunnen halen. Om onze negatieve emoties weg te rationaliseren en het zelfgecreëerde beeld van wie we zijn, angstvallig in stand te houden
Volgens schrijver Jan Geurtz zijn we massaal verslaafd aan denken:

we zijn verslaafd aan denken omdat we geloven dat we met denken onze emotionele problemen oplossen.”

Volgens hem is denken onze meest fundamentele verslaving geworden. Door ons denken en het geloof in de echtheid van onze gedachten, zitten we gevangen in het keurslijf van een onjuist beeld over onszelf en de werkelijkheid. En proberen we nare gevoelens ‘weg te denken’

Telkens als we ons verzetten tegen een ongemakkelijk, pijnlijk of beklemmend gevoel en dat proberen te veranderen in een prettig gevoel, zitten we verstrikt in een nog subtielere vorm van verslaving, namelijk aan onze gedachten die voortdurend op zoek gaan naar een uitweg uit de beklemming. “ (Jan Geurtz, “Verslaafd aan denken”)

Maar het denken is nooit de ervaring zelf, het denken is altijd over verleden of toekomst en houdt ons af van de ervaring van het moment. Het creëert een zelfbeeld, een scheiding tussen dat wat we werkelijk zijn en dat wat we denken te zijn.
Zoals Eckart Tolle het verwoordt:
Veel mensen brengen hun hele leven door in gevangenschap, binnen de muren van hun eigen gedachten. Ze komen nooit buiten een eng, door het verstand gemaakt, verpersoonlijkt zelfbesef dat geconditioneerd is door het verleden.”

3. We hebben het te druk om te voelenVerslaafd aan prikkels
We worden overspoeld door informatie, nieuws, reclame en social media, ons hoofd krijgt een overload aan mentale prikkels te verwerken. Pubers die nog tot diep in de nacht liggen te appen en de volgende dag proefwerken moeten maken op school, een berg huiswerk wegwerken, voor de tv hun bord eten naar binnen werken om vervolgens moe achter hun laptop opnieuw overspoeld te worden met informatie. Hoeveel kan een hoofd verwerken?
De moderne technologie zorgt er bovendien voor dat we altijd en overal bereikbaar zijn.

“Bovendien nemen de mentale eisen die we aan onszelf stellen exponentieel toe. We proppen steeds meer activiteit in steeds minder tijd. We maken handsfree afspraken tijdens het autorijden. We maken het eten klaar met een oog op de kookpan en het andere op de rondkruipende peuter. Puber maken chattend hun huiswerk met de radio aan…” (B. van Houdenhove, In wankel evenwicht)

Het biedt weinig ruimte om te voelen. Stilte is een luxe of wordt misschien wel angstvallig vermeden. Want in rust komt onrust als eerste naar boven.

“We zijn allemaal wel een beetje adrenalinejunks geworden. Dat wil zeggen dat een moment van stilte in een overvol gepropt leven vaak een onaangenaam gevoel veroorzaakt. We raken zo gewend aan veel prikkels, veel opwinding, veel gedoe, dat het leeg en ongemakkelijk lijkt als er niets gebeurt.”
“Iets in ons schreeuwt om nieuwe prikkels, om afleiding. Afkicken van onrust is net zo lastig als afkicken van welke verslaving ook,”
(L. Thooft, Tien geboden voor innerlijke rust)

4. De afkeuring of ontkenning van je lichamelijkheid
Je eigen lichamelijkheid kan ook negatieve associaties oproepen waardoor je liever niet met je aandacht je lijf in wilt. Of je beschouwt je lichaam als iets wat het niet waard is om serieus genomen te worden.
In een samenleving waarin we voortdurend geconfronteerd worden met beelden van mooie, slanke, succesvolle mensen en waar uiterlijke schoonheid de norm is, is het lastig jezelf helemaal te accepteren met al je (vermeende) tekortkomingen. Laat staan om nog naar dat afgekeurde lijf te luisteren:

“De cultuur waarin we leven zorgt ervoor dat we ons niet goed voelen over en bij onszelf, ze leert ons de verkeerde dingen. Het schoonheidsideaal is zo’n hersenschim. De mediamarketing is erop uit ons het gevoel te geven dat we ergens tekort schieten.”

“In onze maatschappij is intiem zijn met je eigen lichaam niet vanzelfsprekend. Er wordt ons constant voorgehouden dat er altijd wel iets te verbeteren valt. Daarom negeren we ook liever onze lichaamstaal, die vaak heel concrete aanwijzingen geeft, dan ernaar te luisteren”. 

 ( Mieke Lannoey:  Burn-out, het begin van verandering)

5. Hoe meer stress, hoe minder (positief) gevoel
Chronische stress is een vorm van angst waardoor je in een voortdurende overlevingsmodus staat, je bent vooral bezig met het omgaan met de spanning en druk en daardoor niet meer in staat bent om diep te voelen. In een gespannen lichaam en onrustige geest is geen ruimte om stil te staan bij wat je lichaam vertelt, laat staan om er gehoor aan te geven. Je systeem maakt bovendien hormonen aan die een dempend effect hebben op je gevoel, zoals adrenaline en cortisol, zodat je vooral geestelijk alert kunt zijn maar fysiek minder gevoelig.

Op het moment dat er even rust komt en de hormonen uitgewerkt zijn, komt de mentale onrust en geprikkeldheid in alle heftigheid naar boven. Onbewust zoekt je lichaam dan weer naar een nieuwe (chemische) balans om de onrust te lijf te gaan. Rust nemen en ontspannen staat dan vaak gelijk aan je depressief, onrustig of ziek voelen. Daarom is het voor veel mensen die chronische stress hebben vaak ontzettend lastig om echt te kunnen ontspannen en worden ze ongemerkt meegetrokken in de destructieve spiraal van stress.

 

Het belang van lichaamsbewustzijn
Aangepast, onbewust, niet geleerd, geen tijd, verslaafd aan denken, verslaafd aan prikkels, aan stress… Het bewust voelen van je lijf en het serieus nemen van de signalen die het geeft, blijkt dus niet zo vanzelfsprekend. Integendeel. Een deel van onszelf blijkt dus onbekend terrein, een vermeend stukje vanzelfsprekendheid of een zorgvuldig weggestopt stuk innerlijke bedreiging…

Er zijn redenen genoeg om niet te willen voelen. Want met het voelen van ons lijf komen we onlosmakelijk ook onze minder fijne emoties tegen. En daaronder ook de diepere angsten en verlangens. En willen we dat eigenlijk wel? Is het wel gepast in het leven waar we nu inzitten? Maakt het ons niet heel kwetsbaar? Komen we geen dingen tegen die we liever niet voelen? En wat doen we met de pijn die we juist weggestopt hadden?

We willen niet zo graag naar de pijn toe. Maar juist het ontkennen maakt ons kwetsbaarder voor een kortsluiting. Doordat we ons niet bewust willen zijn van onze pijn zoekt het lijf altijd een mogelijkheid de pijn naar voren te schuiven. De wond van een oud trauma zoekt een zwak moment (zoals burn-out) om zich alsnog te melden. De verwonding en de pijn willen gevoeld worden, omdat dat de enige manier is waarop zij werkelijk zouden kunnen helen”  (Robert Hartzema blz 19, De psychologie van vrijheid)

Pijn, trauma, vastgezette emoties, dat wat je ooit als gevoelsreactie hebt opgeslagen in je lijf (wat toen niet geuit of gevoeld mocht worden) kan dus alleen geheeld worden wanneer het gezien mag worden. Wanneer het de ruimte (aandacht) krijgt zich te kunnen uiten.
Dat wat er zit, ook al lijkt het achter slot en grendel, zal ons onbewust blijven beïnvloeden in de manier waarop we in het leven staan en ons gevoel over onszelf. Het maakt dat we onze innerlijke ruimte als onveilig of onrustig ervaren. En dat maakt kwetsbaar en geeft stress.

Het maakt ook dat we de stap naar het echt serieus nemen van onze lichaamssignalen vaak pas durven zetten als we klachten krijgen waar we niet meer omheen kunnen, zoals overspannenheid, rsi of burn-out. Voelen is dus noodzakelijk in het helen van oud zeer. In het opruimen van je innerlijk.
Maar zo diep hoeft het niet direct te gaan. Sterker nog, het aangaan of helen van oud zeer, kan pas plaatsvinden op het moment dat je er zelf klaar voor bent en ruimte aan durft te gaan geven. Dat kan een heel proces zijn van afpellen in jezelf.
Wanneer je begint met luisteren naar je lijf kan dit echter direct al positieve effecten hebben, ook op minder diepe lagen in jezelf:

1. Het herkennen en erkennen van signalen als spanning en vermoeidheid.
Even de tijd nemen om te voelen wat er in je lijf gebeurt: het kan soms schokkend zijn te ervaren hoeveel spanning we onbewust vasthouden en de hele dag door met ons meedragen. Opgetrokken schouders, ingetrokken buik, verkrampte kaken… Dingen die we normaal niet meer voelen maar die naast dat ze veel energie kosten ook de natuurlijke doorstroom van energie blokkeren.
Misschien voel je opeens hoe moe je eigenlijk bent. Dat je lichaam eigenlijk rust nodig heeft ipv een vierde kop koffie. Of die kromme rug als je geconcentreerd zit te werken…
Contact maken met je lijf is het begin van zelfzorg: dat wat je bewust kunt voelen kun je ook bewust gaan ontspannen of zorg voor gaan dragen. Het is de allereerste stap in het serieus nemen van waar je lichaam om vraagt. En kan een wereld van verschil maken als je gaat ervaren hoeveel energie het kost al die spanning in je lijf waar je eerst niet bewust van was en die je nu kunt gaan loslaten.

2. Terugkomen in het nu. Daar waar gedachten altijd over verleden of toekomst gaan, is je lichaam altijd in het nu. Je hoeft maar even je voeten op de grond te voelen of je adem in je buik en je bent direct in de ervaring van het moment. Waardoor je je beter open kunt stellen voor wat er in het moment gebeurt. In contact met jezelf en aanwezig in het NU kun je  afstemmen op je omgeving, voelen wat er in het moment nodig is. In je aanwezigheid zit je kracht. Er is geen conflict, geen spanning met dat wat in het verleden was of in de toekomst moet gebeuren.

“Stress wordt veroorzaakt doordat je ‘hier’ bent maar ‘daar’ wilt zijn, of doordat je in het heden bent maar in de toekomst wilt zijn. Het is een gespletenheid die je innerlijk verscheurt.”
(E. Tolle, De kracht van het NU in de praktijk, blz 41).

3. Meer inzicht in je energie
Door het krijgen van meer lichaamsbewustzijn kom je in contact met je eigen energie. De levensstroom in jou die maakt dat je in beweging komt. Je leert voelen wat jou energie geeft en wat energie kost. Je voelt eerder aan of iemand over je grens gaat, je liever bij iemand uit de buurt blijft of dat je juist graag bij iemand bent. Zo kun je je lichaam(-senergie) gaan ervaren als een  uitdrukking van wie jij bent, van hoe de wereld jou raakt, van wat je innerlijk aantrekt of afstoot. Door meer op je eigen energie te gaan afstemmen (waar word je moe van of waar krijg je juist energie van) kan het een positieve richting gaan geven aan je leven, en kun je loslaten wat niet meer bij je past.

4. Ontspannen in je emoties.
Het vergroten van je lichaamsbewustzijn betekent het puur voelen van je lijf zonder oordeel. Een oordeel is namelijk een gedachte. En vaak hebben we een hoop gedachtes en oordelen bij wat we vanbinnen voelen. Een emotie heeft vrijwel altijd zowel een gevoel (fysieke sensatie) als een gedachte(reeks). Of er wordt bij een emotie direct een gedachte patroon getriggerd en in gang gezet. Bijvoorbeeld: je voelt angst als je je op je nieuwe werk voor moet stellen aan collega’s, je hart gaat tekeer, je hoofd kleurt rood.. en direct schieten de gedachten door je hoofd: “he verdorie ik ben toch geen klein kind meer! Wat een idioot dat ik me zo onzeker voel, hopelijk ziet niemand hoe het vanbinnen tekeer gaat. Als ik maar goed in de smaak val, misschien vinden ze me wel een suffe muts“

Wanneer je puur gaat voelen zonder oordeel, kun je de fysieke sensatie van de emotie (dus zonder het verhaal) gaan waarnemen en erin gaan ontspannen. Je laat toe wat er van vanbinnen gebeurt. Je innerlijke ruimte gaat wat meer open. Je geeft de emotie de ruimte om vanbinnen uit te razen zonder dat dit goed of fout is. Hiermee haal je de energetische lading van de emotie af en blijf je in regie over jezelf.

“Voel de energie van je innerlijke lichaam. Onmiddellijk wordt het mentale lawaai zachter of het verdwijnt helemaal. Voel de energie in je handen, je voeten, je buik, je borst. Voel het leven dat je bent, het leven dat je lichaam bezielt.
Het lichaam wordt dan bij wijze van spreken een poort naar een dieper besef van levend te zijn onder de fluctuerende emoties en onder het denken.”  ( Eckart Tolle: De stilte spreekt.)

Innerlijke veiligheid
Voelen zonder oordeel en ontspannen in wat er gebeurt is de belangrijkste stap naar het accepteren van jezelf, van wat je voelt, wat je lichaam van je vraagt en uiteindelijk van wie je werkelijk bent met alles wat daar bij hoort.

De verbinding aangaan met jezelf betekent dat je gaat toelaten wat er vanbinnen gebeurt, het is voelend aanwezig zijn met wat er is. Of er nu emoties, fysieke sensaties of flarden van gedachten zijn, je laat alles komen en gaan, als het ritme van je ademhaling. Het is jezelf niet meer afwijzen maar openstaan. En in deze verbinding gebeurt het dat je innerlijke ruimte zich steeds meer kan gaan verzachten en kan laten zien wat er nodig is, wat gevoeld wil worden. Wat zich niet eerder kon tonen komt vroeg of laat naar boven op het moment dat je daar ruimte aan geeft. Het is een spannende onderneming om de poort naar je innerlijk te openen, je weet van tevoren niet wat je tegen gaat komen of wat het met je gaat doen.
En ieder zal z’n pijnlijke en donkere kanten te zien krijgen, we hebben allemaal onze schaduwkant.

De grootste misvatting is dat je naar positieve gevoelens kunt gaan en je negatieve emoties daarbij kunt overslaan. Misschien dat monniken, die van jongsafaan in een religieuze cultuur zijn opgegroeid en in hun jeugd weinig frustratie opdeden, hun onverwerkte toestanden niet hoeven door te werken. Maar wij Westerlingen, hebben zelden een boeddha als vader of moeder gehad. En ook onze leraren waren geen verlichte lama’s. De kennis die we verwierven ging niet over onze eigen emoties, nog onze eigen geest. Prestatie, uiterlijk gedrag, schijnzekerheden, het verbergen van wat er in je omgaat, dat zijn de waarden waarmee de meeste van ons zijn opgegroeid. Het zou onzin zijn dat te ontkennen. Dus op het moment dat je je meer opent voor je gevoelens, kan alle emotionele rotzooi ook naar boven komen. Dat klopt want het zijn die emoties die beklemmingen rondom je hart veroorzaken. Alleen als die zich werkelijk uitkristalliseren, zullen gevoelens als liefde, mededogen, gelijkmoedigheid en vreugde vanzelf kunnen gaan stromen.”
(Robert Hartzema: Innerlijke vrijheid, 1998)

In het licht van je bewustzijn krijgt oud zeer (vastgezette emoties uit het verleden) de kans om z’n pijnlijk dreiging die zoveel onrust en stress in onszelf veroorzaakt, te verliezen. Dat wat er mag zijn vormt geen bedreiging meer.

De muren die we optrokken rondom ons hart en die ons ooit gediend hebben om dat hele kwetsbare in onszelf te beschermen, kunnen langzaam verzachten. De energie of kwaliteiten van je hart kunnen zich hierdoor meer gaan uitdrukken in jezelf: zoals liefde, mededogen en een diep gevoel van verbinding, zowel met jezelf als met je omgeving. Je komt meer in overeenstemming met wat je werkelijk fijn vindt,  waar je blij van wordt, met je bezieling, je eigen ritme.. Je innerlijke ruimte kan dan een veilige, liefdevolle plek worden waar je ieder moment naar terug kunt keren als het buiten onveilig voelt. Waar je ieder moment op kunt opladen en in kunt tunen en kunt vertrouwen dat het jou de juiste weg zal wijzen.

Zoals Lisette Thooft het in haar boek: beschrijft:
“Als je de weg naar binnen hebt gevonden, de weg door de deur naar je geheime paleis, wil dat niet zeggen dat je daar verder blijft wonen.  Het is heerlijk om te weten dat je deze ruimte hebt. Je kunt er rusten en bijkomen van het woelige leven daarbuiten. En als je weer op krachten bent gekomen, loop je door de zalen van je innerlijke paleis weer terug. Je stapt naar buiten. Zachtjes doe je het deurtje dicht. Het bos ruist en ritselt om je heen. Diep adem je de geur van het leven om je heen in. Je bent er weer klaar voor.”
(L. Thooft, Tien geboden voor innerlijke rust,2019 )


Het ontwikkelen van lichaamsbewustzijn
Het voelen van en het serieus nemen van de signalen van je lijf is doorgaans niet iets wat we geleerd hebben. Sterker nog, we hebben het vooral afgeleerd. Hoe kunnen we de weg terugvinden naar binnen en wordt ons lijf weer een veilige plek waar we rust en richting vinden? En kunnen bijkomen van het hectische leven om ons heen?

Door te oefenen!
Het vergroten van je lichaamsbewustzijn is iets wat je kunt trainen. Het is vooral een oefening in het verleggen van je aandacht. Dat kan op ieder moment. Als je staat te wachten in een rij, in de trein zit, door het bos wandelt, in bed ligt voor je gaat slapen…
Het is inchecken bij jezelf, een paar keer diep zuchten en je buik ontspannen. Je voeten op de grond voelen. De energie door je lijf heen voelen stromen als je gesport hebt. Even voelen, ontspannen, toelaten, telkens weer, zodat het in je systeem gaat zitten.
Wat kan helpen om je lijf beter te voelen is beweging, dat wat je beweegt, strekt of aanspant kun je duidelijker voelen. Na een flinke inspanning is het makkelijker je lijf goed te voelen.
Ook je ademhaling is een ingang om dieper te voelen en te ontspannen. Door diep in te ademen geef je jezelf direct meer ruimte. Door goed uit te ademen kun je dieper ontspannen.
Ook aanraking zoals knuffelen of massage helpen om weer meer in je lijf te komen.

Je lijf wil gevoeld worden, je emoties willen uitgedrukt worden. Aandacht brengt warmte, ruimte en verzachting. Het is de zelfhelende kracht voor een lichaam dat verkrampt is door de stress. Wanneer je jezelf eenmaal die aandacht gaat geven, wordt het steeds vanzelfsprekender en ga je steeds meer de waarde en rijkdom ervaren van je innerlijke leven.

“Niettemin is zelfervaring allesbehalve populair, en veel mensen voelen er een regelrechte weerstand tegen. Dat is onnodig en jammer! Ik denk dat veel mensen het niet voor mogelijk houden dat ze in zichzelf rust kunnen vinden, juist doordat ze het zo graag willen. Geloof niet dat je het niet waard bent om je innerlijk te ervaren en wees niet bang dat zich in jou niets of juist te veel bevindt! “
( Barbara Franz, Focussing Yoga, blz 98)

Tegenwoordig worden er tal van cursussen en trainingen aangeboden die kunnen helpen om je lichaamsbewustzijn te vergroten en te leren ontspannen in wat zich vanbinnen voordoet. Zoals meditatie, yoga, mindfulness, tai chi…

Het vergroten van je lichaamsbewustzijn kan direct helpen om lichaamssignalen als stress en vermoeidheid waar te kunnen nemen en zorg voor te kunnen dragen.
Maar voor wie dieper in verbinding gaat met zichzelf is het zeker geen snelweg naar innerlijke rust en een stressvrij leven! Voor wie echt de weg naar binnen heeft gekozen (als dit al een bewuste keuze is) zal ervaren dat het is een langzame weg is, een pad met hobbels en obstakels, vertragingen en pijn, waar veel moed voor nodig is om te bewandelen. Omdat je jezelf gaat tegenkomen met alles wat daarbij hoort. Je weggestopte emoties, je weerstand daartegen en misschien wel de moeheid van het jarenlange geworstel met jezelf, wat zoveel stress gaf.

Maar het moet ook een langzame weg zijn, zodat je kunt integreren wat je leert over jezelf en kunt loslaten wat niet meer past. Zodat je meer in je eigen ritme kunt komen en zelf weer een weg kunt vinden naar een manier van leven die overeenstemt met wie je werkelijk bent. Zodat er geen strijd en stress meer hoeft te zijn tussen wie je bent en wie je denkt te zijn.


Conclusie
We leven in een samenleving waarin de balans tussen denken en voelen ernstig verstoord is. En we de signalen van ons lichaam vaak niet meer voelen of serieus nemen. Deze onbalans veroorzaakt stress in ons wezen. Naast de hectiek en druk van buitenaf, zijn we de verbinding met onszelf steeds meer kwijtgeraakt wat zorgt voor onrust en onveiligheid in onszelf. Om de balans tussen lichaam en geest te herstellen is het belangrijk om meer aandacht te gaan geven aan het voelen van je lijf. Het is een oefening in het verleggen van je aandacht die op verschillende lagen van zijn door kan gaan werken (fysiek, emotioneel, mentaal)
Het ontwikkelen van meer lichaamsbewustzijn kan een manier zijn om direct meer fysieke ontspanning te ervaren (dat wat je voelt kun je ook beter ontspannen) en zorg te dragen voor je fysieke behoeften.
Door je lijf weer te voelen kom je (beter) in contact met je emoties en kun je daar anders mee leren omgaan. Daar waar je voorheen emoties negeerde of wegrationaliseerde, kun je je emoties gaan ervaren als golven van energie in jezelf, en daarmee loskoppelen van het verhaal waarmee je de emoties vastzette (wat spanning veroorzaakt).  Waardoor je minder emotionele ballast (en daarmee stress) mee zult dragen.
Het ontwikkelen van lichaamsbewustzijn en het ruimte geven aan wat je vanbinnen ervaart, kan het begin zijn van een bewustzijnsproces waarin je steeds meer de onderlinge verbondenheid kunt gaan ervaren van je lichaam en geest.
Een ontdekkingstocht die je naar diepere lagen van jezelf kan brengen, in contact met de energie van je hart. De fijngevoelige, fluisterende stem van je verlangen die meestal overschreeuwt wordt door het denken of de drukte om je heen. Waardoor je keuzes kunt gaan maken die meer bij je passen en die innerlijke rust geven.